Analiza statystyczna pozwala wykorzystać wiele metod statystycznych, które umożliwiają badanie danych i ułatwiają wyciąganie z przeprowadzonych badań wniosków. Podstawowymi działaniami podejmowanych w ramach analizy statystycznej są analiza struktury danych oraz badanie współzależności między poszczególnymi zmiennymi. Pierwsze działanie daje ogólny obraz wyników badania, zaś drugie – pozwala zidentyfikować sytuacje, w których badane czynniki są współzależne od siebie (np. wykształcenie wpływa na poglądy na dany temat).
Analiza struktury danych
To przede wszystkim struktura procentowa danych wykorzystywanych do analizy statystycznej, w tym:
- Przedstawienie struktury udzielanych odpowiedzi przez badaną grupę na poszczególne pytania w ujęciu liczbowym oraz procentowym (w formie tabeli);
- Statystyka opisowa danych o charakterze ilościowym;
- Graficzna prezentacja tych danych z możliwością komentarza.
Z kolei, statystyka opisowa obejmuje analizę struktury badanej grupy w takich obszarach jak:
- Analiza tendencji centralnej;
- Analiza zróżnicowania (zmienności, dyspersji);
- Analiza asymetrii;
- Analiza koncentracji.
Badanie współzależności między poszczególnymi zmiennymi
Na analizę współzależności składają się: analiza niezależności oraz analiza zależności.
· Analiza niezależności
Polega ona na zbadaniu, czy istnieją zależności pomiędzy danymi zmiennymi (np. wiekiem a pojawieniem się objawów choroby, stanem cywilnym a podejmowaniem decyzji o zakupie danego produktu itp.). Z definicji analizy niezależności, opiera się ona na założeniu, że pomiędzy poszczególnymi badanymi zmiennymi nie istnieją żadne zależności, a co więcej – nie istnieją żadne istotne różnice między porównywanymi wielkościami. Oznacza to zatem, że zakładamy, iż wszystkie elementy są do siebie podobne po względem badanych cech i nie różnią się między sobą istotnie (np. wszystkie badane osoby, zarówno kobiety, jak i mężczyźni, odpowiadali podobnie na pytanie dotyczące znajomości marki firmy X).
Do rozstrzygnięcia kwestii niezależności wykorzystywane są testy statystyczne:
- testy parametryczne – dla cech jakościowych (np. wykształcenie, stan cywilny, ulubiona marka samochodu, czynnik wpływający na motywację w pracy itp.)
- testy nieparametryczne – dla cech ilościowych (np. wiek, wynagrodzenie, cena za produkt, ilość pracowników w wydziale, ilość rodzeństwa itp.)
Testy te dzielą się dalej ze względu na typ skali (nominalna, porządkowa, ilorazowa, przedziałowa), liczbę badanych prób oraz zależność bądź niezależność pomiaru. Przy wybranym poziomie prawdopodobieństwa (poziom istotności) umożliwiają one wskazanie, czy istnieje zależność pomiędzy badanymi zmiennymi. Każdy test dobierany jest osobno dla każdej badanej zależności.
· Analiza zależności
Pozwala ona zbadać zależności korelacyjne pomiędzy badanymi zmiennymi. Analiza ta nie ma na celu samego stwierdzenia istnienia bądź nieistnienia zależności, ale określenie stopnia powiązań między badanymi cechami (zmiennymi). O stopniu powiązań świadczą miary korelacji, które dzielone są ze względu na stosowane skale pomiaru (nominalna, porządkowa, ilorazowa, przedziałowa).
